ورق سیاه چیست؟

ورق سیاه چیست و چه ویژگی هایی دارد؟

ورق سیاه یکی از پرکاربردترین انواع ورق فولادی است که به روش نورد گرم تولید می‌شود. در این فرآیند، شمش‌های فولادی در دمای بالا (معمولاً بیش از ۱۱۰۰ درجه سانتی‌گراد) حرارت داده شده و سپس از میان غلتک‌ها عبور داده می‌شوند تا به ضخامت موردنظر برسند. به دلیل دمای بالای فرآیند، سطح این ورق‌ها ظاهری مات، خشن و اکسیدشده دارد که به همین علت در بازار به آن‌ها «ورق سیاه» گفته می‌شود.

ویژگی‌های ورق سیاه:

• مقاومت بالا: این ورق‌ها از استحکام فشاری خوبی برخوردارند و در برابر ضربه و فشار، مقاومت مطلوبی دارند.

• قابلیت جوشکاری عالی: ورق سیاه به‌راحتی جوش‌پذیر است و در پروژه‌های ساخت‌وساز و صنایع سنگین استفاده می‌شود.

• شکل‌پذیری مناسب: به دلیل نرمی نسبی، فرم‌دهی این ورق در عملیات خم‌کاری و نورد ثانویه آسان است.

• قیمت مناسب: در مقایسه با ورق‌های روغنی یا گالوانیزه، ورق سیاه قیمت پایین‌تری دارد و همین موضوع باعث شده استفاده گسترده‌تری در پروژه‌های مختلف داشته باشد.

• ضخامت‌های متنوع: این ورق‌ها در ضخامت‌های متنوع (از ۱.۵ تا ۱۰۰ میلی‌متر) تولید می‌شوند و پاسخگوی نیازهای مختلف صنعتی هستند.

انواع ورق سیاه و تفاوت‌های آن‌ها

ورق سیاه یکی از محصولات مهم فولادی است که با روش نورد گرم تولید می‌شود و در صنایع مختلف کاربرد گسترده‌ای دارد. انواع ورق سیاه بر اساس ترکیب شیمیایی، مشخصات مکانیکی و کاربرد، به دو دسته کلی ورق سیاه معمولی و ورق سیاه صنعتی تقسیم می‌شوند. هر یک از این دو نوع، زیرمجموعه‌هایی دارند که بسته به نیاز پروژه انتخاب می‌شوند.

1. ورق سیاه معمولی (تجاری)

ورق سیاه معمولی بیشتر برای مصارف عمومی و ساختمانی استفاده می‌شود. این نوع ورق، انعطاف‌پذیری مناسبی دارد و برای پروژه‌هایی که نیاز به مقاومت بالا ندارند، گزینه‌ی مناسبی است. معروف‌ترین گرید این دسته، ورق سیاه ST37 است که در صنعت ساختمان‌سازی، سوله‌سازی و تولید قطعات سبک کاربرد دارد.

2. ورق سیاه صنعتی

ورق سیاه صنعتی برای کاربردهای تخصصی‌تر و نیازمند به مقاومت بالا طراحی شده است. این نوع ورق‌ها دارای ترکیبات شیمیایی خاص و خواص مکانیکی بهتر هستند. از پرکاربردترین گریدهای صنعتی می‌توان به ورق سیاه ST52 اشاره کرد که دارای استحکام کششی و فشاری بالا است و در ساخت پل‌ها، تجهیزات سنگین، مخازن تحت فشار و قطعات صنعتی استفاده می‌شود.

دیگر انواع ورق سیاه بر اساس ضخامت و کاربرد:

• ورق سیاه برش خورده: بر اساس ابعاد سفارشی مشتری برش داده می‌شود.

• ورق سیاه رول (کلافی): به‌صورت رول‌های بزرگ در بازار عرضه می‌شود و مناسب خط تولیدهای پیوسته است.

• ورق سیاه آجدار: دارای سطحی برجسته برای افزایش اصطکاک، کاربرد در کف‌سازی و رمپ‌ها.

• ورق سیاه آلیاژی: ترکیب شده با عناصر خاص برای مقاومت بیشتر در شرایط خاص مثل حرارت یا خوردگی.

انواع ورق سیاه بر اساس گرید و کاربردهای صنعتی

ورق سیاه یکی از پرمصرف‌ترین محصولات فلزی در صنایع مختلف است که به دلیل تولید به روش نورد گرم، سطحی تیره‌رنگ و زبر دارد. این ورق‌ها بر اساس گرید (Grade) و نوع کاربرد به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. در ادامه به بررسی انواع ورق سیاه صنعتی و ساختمانی و کاربرد آن‌ها در پروژه‌های مختلف از جمله سازه‌های فولادی، سوله‌ها، کناف‌کاری و زیرسازی می‌پردازیم.پ

✅ گریدهای پرکاربرد ورق سیاه

• ورق سیاه ST37:

• پرکاربردترین نوع در صنعت ساختمان. دارای استحکام کششی مناسب و انعطاف‌پذیر، گزینه‌ای ایده‌آل برای استفاده در ستون‌ها، سقف‌ها، سوله‌ها و حتی در ساخت سازه‌های زیرسازی کناف.

• ورق سیاه ST52:

• دارای مقاومت فشاری و کششی بالا. مناسب برای سازه‌های سنگین، پل‌ها و پروژه‌هایی با نیاز به استحکام بالا. این نوع ورق در اجرای زیرسازی سقف‌های کاذب سنگین یا پارتیشن‌های مقاوم کناف نیز استفاده می‌شود.

• ورق A516:

• گزینه‌ای حرفه‌ای برای ساخت مخازن تحت فشار، بویلرها و کاربردهای صنعتی در شرایط سخت.

• ورق CK45:

• گریدی با درصد کربن بالا که در ساخت قطعات مقاوم و ابزارهای صنعتی به‌کار می‌رود.

✅ طبقه‌بندی ورق سیاه بر اساس کاربرد

1. کاربرد در ساختمان‌سازی و کناف‌کاری:
   ورق‌های ST37 به‌خاطر قیمت مناسب و قابلیت جوشکاری، بهترین انتخاب برای زیرسازی‌های کناف، دیوارهای پیش‌ساخته، سقف‌های کاذب و ساخت اسکلت‌های سبک هستند.

2. کاربرد در صنایع سنگین:
   ST52 و A516 در ساخت سازه‌های فلزی، پل‌ها، دکل‌ها و تجهیزات نفت و گاز استفاده می‌شوند.

3. ورق سیاه برای خودروسازی و کشتی‌سازی:
   برخی گریدها در ساخت بدنه خودرو، واگن، و تجهیزات دریایی به کار می‌روند.

جدول ابعاد ورق سیاه

✅ فرآیند تولید ورق سیاه چگونه است؟

ورق سیاه یکی از محصولات اصلی صنایع فولادی است که با استفاده از فرآیند نورد گرم (Hot Rolling) تولید می‌شود. این فرآیند شامل مراحل مختلفی است که طی آن، شمش فولادی در دمای بالا شکل‌دهی می‌شود تا در نهایت به ورق فولادی با سطح تیره و مات تبدیل شود. دلیل نام‌گذاری «ورق سیاه» هم دقیقاً همین ظاهر تیره ناشی از اکسید شدن سطح فلز در دمای بالا است.

✅ مراحل تولید ورق سیاه به‌صورت خلاصه:

1. آماده‌سازی شمش فولادی

فرآیند با تهیه شمش یا بیلت فولادی (Slab) آغاز می‌شود. این شمش‌ها در ابعاد استاندارد تولید شده و به عنوان ماده اولیه وارد کوره می‌شوند.

2. گرمایش در کوره نورد گرم

شمش‌ها وارد کوره‌هایی با دمای حدود 1100 تا 1300 درجه سانتی‌گراد می‌شوند تا به حالت نیمه‌مایع برسند. این مرحله برای نرم شدن فولاد و آمادگی آن برای شکل‌دهی بسیار حیاتی است.

3. نورد اولیه (رَفینگ)

شمش‌های داغ پس از خروج از کوره، وارد مرحله نورد اولیه می‌شوند. در این مرحله ضخامت شمش کاهش و طول آن افزایش می‌یابد. هدف این بخش آماده‌سازی ابعاد مناسب برای نورد نهایی است.

4. نورد نهایی

در این مرحله ورق وارد چندین غلتک می‌شود و با عبور از هر غلتک، ضخامت آن کاهش پیدا می‌کند. در پایان، ورق به ضخامت نهایی مورد نظر (مثلاً 2mm، 3mm یا 10mm) می‌رسد.

5. خنک‌کاری و کلاف‌پیچی یا برش

ورق تولیدشده پس از خروج از غلتک‌ها، به سرعت خنک می‌شود و سپس:

• یا به‌صورت رول (کلاف) پیچیده می‌شود (مخصوص ضخامت‌های پایین)

• یا به‌صورت شیت (برگه‌ای) برش می‌خورد (برای ضخامت‌های بالاتر)

تفاوت ورق سیاه با سایر ورق‌های فولادی

ورق سیاه (Hot Rolled Steel Sheet) یکی از پرکاربردترین انواع ورق فولادی است که به‌وسیله نورد گرم تولید می‌شود. این ورق با توجه به روش تولید، ویژگی‌ها و کاربردهای خاصی دارد که آن را از سایر انواع ورق فولادی مانند ورق روغنی، ورق گالوانیزه و ورق رنگی متمایز می‌کند.

🔹 ۱. تفاوت در روش تولید

• ورق سیاه: با استفاده از فرآیند نورد گرم در دمای بالا (بین ۱۱۰۰ تا ۱۳۰۰ درجه سانتی‌گراد) تولید می‌شود.

• ورق روغنی (نورد سرد): با استفاده از نورد سرد و در دمای محیط ساخته می‌شود. این فرآیند باعث دقت بالاتر و سطحی صاف‌تر در ورق می‌شود.

• ورق گالوانیزه: ورق روغنی‌ای است که برای مقاومت در برابر زنگ‌زدگی با لایه‌ای از روی (Zn) پوشش داده شده است.

• ورق رنگی: همان ورق گالوانیزه است که پس از پوشش روی، با رنگ‌های کوره‌ای رنگ‌آمیزی می‌شود.

🔹 ۲. تفاوت در ظاهر

• ورق سیاه: سطحی تیره، زبر و خشن دارد.

• ورق روغنی: ظاهری براق، صاف و صیقلی دارد.

• ورق گالوانیزه و رنگی: سطحی براق، صاف و دارای پوشش فلزی یا رنگی هستند.

🔹 ۳. تفاوت در کاربرد

• ورق سیاه: به‌دلیل مقاومت بالا و قیمت مناسب، بیشتر در سازه‌های فلزی، تانکرها، کشتی‌سازی، خودروهای سنگین و صنایع ساختمانی استفاده می‌شود.

• ورق روغنی: برای قطعات دقیق، بدنه خودرو، لوازم خانگی و پروفیل‌سازی ظریف کاربرد دارد.

• ورق گالوانیزه: به دلیل مقاومت در برابر رطوبت، در ساخت سقف سوله‌ها، شیروانی، کانال‌کشی و تابلو برق کاربرد دارد.

• ورق رنگی: در پوشش سقف، بدنه کانکس، نمای ساختمان و سازه‌های پیش‌ساخته به‌کار می‌رود.

🔹 ۴. تفاوت در قیمت

• ورق سیاه معمولاً ارزان‌تر از سایر ورق‌هاست، چراکه فرایند تولید آن ساده‌تر و مصرف انرژی بیشتری دارد.

• ورق روغنی، گالوانیزه و رنگی به ترتیب قیمت‌های بالاتری دارند به دلیل پردازش بیشتر و کاربرد تخصصی‌تر.